Να επιμείνω στο παιδί μου να διαβάσει το καλοκαίρι;

ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗ ΡΙΤΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΔΙΑΚΟΠΕΣ;

Μετά από τη λήξη των καλοκαιρινών διακοπών ή των εορταστικών δεκαπενθήμερων όπου τα σχολεία κλείνουν, είμαι αναγκασμένη ως μητέρα να υποστώ ένα μικρό μαρτύριο στο προαύλιο του σχολείου. Συναντώ άλλες μητέρες όπου αναφέρονται περήφανες στο αυστηρό εκπαιδευτικό πρόγραμμα το όποίο ακολούθησαν τα παιδιά τους κατά τη διάρκεια των διακοπών. Ομολογώ με κάποιες ενοχές ότι δε διακατέχομαι από το άγχος της εκπαίδευσης του παιδιού μου. Στις διακοπές δε διαβάζουμε μαζί τη Γεωγραφία ούτε το στέλνω μια τάξη πιο μπροστά στ’ αγγλικά. Παρ’ όλα αυτά μερικές φορές διακατέχομαι από ανασφάλεια. Μήπως τελικά θα έπρεπε να είμαι πιο απαιτητική στις επιδόσεις του κατά τη περίοδο των διακοπών;

Λουκία Α. Θεσσαλονίκη.

Μια εκδρομή στα γραφικά σοκάκια μιας επαρχίας μπορεί πολλές φορές ν’ αποδειχθεί το καλύτερο μάθημα γεωγραφίας, γεωλογίας και φυσικής ιστορίας μαζί που έχει διδαχθεί το παιδί σας ποτέ. Το ίδιο μπορεί να προκύψει και μέσα σε ένα φαστ φουντ όπου με τη συνοδεία της νερωμένης του κόκα κολας θα συζητάτε από κοινού τη πρωινή σας επίσκεψη στο αρχαιολογικό μουσείο. Το θέμα δεν είναι η κατάκτηση μιας στείρας γνώσης που προέρχεται από μια τέλεια αποστήθιση. Κατακτάς ένα αντικείμενο όταν αυτό προέρχεται από την εμπειρία σου γι’ αυτό και τα παιδιά λατρεύουν να συλλέγουν αναμνήσεις κι εντυπώσεις. Οι διακοπές προσφέρονται γι’ αυτό το σκοπό γιατί αποτελούν θεσμοθετημένο αξίωμα χαλάρωσης και ξεκούρασης που απευθύνεται σε μικρούς και μεγάλους. Ο ήχος ενός κοχυλιού ή ο ρυθμικός χτύπος της καρδιάς της οικιακής γάτας , ακόμη κι ο ήχος των ποτηριών που πλένεται καθώς το παιδί σας παίρνει το μεσημεριανό υπνάκο του μετά από ένα αβυσσαλέο παιχνίδι στη θάλασσα, μπορεί να είναι το καλύτερο μάθημα μουσικής για τον μελλοντικό σας μουσικό. Το ίδιο ισχύει και για τον υποψήφιο μαθηματικό του αιώνα, όταν αναλαμβάνει την υποχρέωση να μετρήσει τα χρήματα της οικογένειας προκειμένου να βοηθήσει στον υπολογισμό των εξόδων της, για τα ψώνια της εβδομάδας.

ΘΥΜΑΤΑ ΣΤΑ ΚΥΜΑΤΑ;

Πολλές φορές όμως τα παιδιά μας πέφτουν θύματα του άγχους μας για τελειότητα και μπαίνουν σε αυστηρό εκπαιδευτικό πρόγραμμα ακόμη και κατά τη διάρκεια των διακοπών. «Ότι κερδίζουν όμως σε γνώσεις….υποστηρίζει η ψυχολόγος Γεωργία Μπαλογιάννη … το στερούνται σε εμπειρίες και διάθεση. Και στο τέλος αφήνεται η εντύπωση στο παιδί ότι αξίζει μόνο όταν απασχολείται με κάτι. Δεν έχει συνείδηση ότι αξίζει απλώς γι’ αυτό που είναι…»

«…αυτό μπορεί να προκαλέσει φοβερό άγχος ή στρες στα παιδιά που θα τα συνοδεύει και σε όλη την ενήλικη ζωή τους. Εύκολα μπορούν να νιώσουν ότι εάν δεν επιτύχουν τους στόχους τους γίνονται αποτυχημένοι και μη αποδεκτοί από το περιβάλλον τους. Μπορούν έτσι να κατασπαληθούν άσκοπα το περισσότερο καιρό στο κυνήγι της τελειότητας και τελικά να γίνουν δυστυχισμένοι ενήλικες.»

Κατά τη διάρκεια της σχολικής περιόδου το παιδί αναλαμβάνει την υποχρέωση να φέρει εις πέρας τις μαθητικές υποχρεώσεις του με το καλύτερο δυνατό τρόπο. Μαθαίνει να είναι υπεύθυνο στη κοινωνική του συμπεριφορά και να λειτουργεί με τους κανόνες της ομάδας. Η οικογένεια όμως έχει έναν άλλο ρόλο. Όχι να εκπαιδεύσει αλλά να ενθαρρύνει το άνοιγμα μας στο κόσμο. Η ανταγωνιστικότητα του σχολείου δεν είναι το υπ’ αριθμόν ένα ζήτημα ανατροφής του παιδιού. Μια επίσκεψη σε ένα μουσείο, ή το διάβασμα ενός εξωσχολικού βιβλίου το οποίο θα έχει επιλεγεί από το ίδιο, λειτουργεί επιμορφωτικά και ενισχυτικά στη διδασκαλία του. Μ’ αυτό τον τρόπο, καλλιεργείται παράλληλα η ικανότητα του παιδιού να κρίνει, να συνδυάσει και κυρίως να επιλέξει. Κάτι που θα είναι συνεχώς αναγκασμένο να κάνει σε όλη την ενήλικη ζωή του Ένα παιδί που φτιάχνει ένα σπίτι από ξύλα στην αυλή του σπιτιού της γιαγιάς από το χωριό, δε σπαταλά την ώρα του. Ουσιαστικά εκτελεί με σεβασμό, μια υποχρέωση που έχει προς τον εαυτό του. Μαθαίνει κάτι πολύ σημαντικό. Ότι μια απλή ιδέα μπορεί να μετατραπεί σε έργο. Άρα επιστρατεύει ικανότητες, δεξιότητες, φαντασία, οργάνωση σκέψης, μεθοδικότητα και υπομονή προκειμένου να φτάσει στο τελικό στόχο του. Κάπως έτσι άλλωστε προετοίμασαν τις ολυμπιακές νίκες τους όλοι οι μεγάλοι αθλητές του αιώνα μας.  

ΠΩΣ ΗΜΑΣΤΑΝ ΕΜΕΙΣ ΠΑΙΔΙΑ;

Ο Πύρος Δήμας, έπαιζε με κουβαδάκια γεμάτα ασβέστη στα παιδικά του χρόνια σ’ ένα περιβάλλον όπου δεν υπήρχαν καν αθλοπαιδιές οργανωμένου τύπου. Τίποτε δεν τον εμπόδισε να ακολουθήσει τις κλήσεις του.

 Η Ελένη, μαμά ενός τρίχρονου κοριτσιού μας λέει: «Από μικρή είχα τρομερό πρόβλημα στο μάθημα της γεωγραφίας και των μαθηματικών. Δε κατανοούσα τη σχέση της γεωμετρίας με τις αποστάσεις, τη σχέση των μαθηματικών με τη θετική σκέψη, ούτε και μπορούσα να προσανατολιστώ στο χώρο. Από μικρή θαύμαζα τους Δελφούς εξαιτίας όλων όσων είχαμε αναφέρει στο σχολείο, αλλά ούτε ήξερα που έπεφταν στο χάρτη. Μεγαλώνοντας, κατάλαβα ότι αυτό ίσως να οφείλεται στο γεγονός ότι δεν εκπαιδεύτηκα να αντιλαμβάνομαι εμπειρικά τα πράγματα. Έτσι για το παιδί μου αποφάσισα να κάνω τα πράγματα ευκολότερα. Ξεφύλλισα το βιβλίο ιστορίας της κόρης μου, ενημερώθηκα για τα ιστορικά μέρη που περιγράφει και οργάνωσα πικ νικ μαζί της, σε όλα αυτά τα μέση που σκοπεύαμε να μελετήσουμε. Ταξιδέψαμε οργανωμένα σε όλη την Ελλάδα. Τώρα το παιδί μου ξέρει πολλές φορές περισσότερα από τη δασκάλα του. Γιατί έχει συνδυάσει τη γνώση με την οικογενειακή ψυχαγωγία. Επιπλέον εισέπραξε και άλλα θετικά. Νιώθει δυνατή, έχει περισσότερη αυτοπεποίθηση, είναι αισιόδοξη, κατανοεί καλύτερα τον κόσμο και φυσικά νιώθει πολύ καλύτερα στη σχέση της μαζί μου. Νομίζω ότι θα ταξιδεύουμε μέχρι να με βαρεθεί….»

ΜΙΑ ΔΑΣΚΑΛΑ ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

Η Λία Μαυρομάτη, δασκάλα και μητέρα δύο παιδιών συμπληρώνει. Δεν είμαι και τόσο φανατική της επιπλέον διδασκαλίας κατά τους θερινούς μήνες. Εκτός αν το ίδιο παιδί το επιλέξει πράγμα σπάνιο και δύσκολο. Για ένα παιδί στη Σουηδία ίσως θα ήταν ευκολότερο να μαθαίνει κάθε μεσημέρι από ένα μάθημα της μεγαλύτερη τάξης. Όμως στην Ελλάδα,  με τις κλιματολογικές συνθήκες που υπάρχουν όπου η ζέστη είναι αφόρητη και η ακρογιαλιά γεμάτη με όλα τα συνομήλικα παιδιά του παιδιού μας, μάλλον το επιπλέον διάβασμα του προκαλεί απέχθεια παρά πρόκληση για μάθηση. Ένας ενδιαφέρον και ενδιάμεσος τρόπος για να αυξήσουμε το ενδιαφέρον του παιδιού στη γνώση, είναι να παίξουμε όλοι μαζί στην οικογένεια με επιτραπέζια παιχνίδια . Επίσης να παίρνουμε μαζί το παιδί μας στο σούπερ μάρκετ ώστε να μάθει πρακτικά βασικούς κανόνες αριθμητικής ή να επισκεφθούμε αρχαιολογικούς χώρους.

Το παιδί το καλοκαίρι μέσα από τις καινούργιες φιλίες μαθαίνει να εμπιστεύεται αλλά και να αποχωρίζεται. Να παίζει και να συνεργάζεται. Να διασκεδάζει και να απολαμβάνει. Να χαίρεται αλλά και να προσφέρει χαρά. Υπάρχει κι ένα ενδιαφέρον σημείο σε όλα αυτά. Όταν οι γονείς αγαπούν τη γνώση θα βρουν τον τρόπο να τη μεταδώσουν. Όχι με δασκαλίστικο αλλά με το δικό τους ευρηματικό τρόπο. Τα παιδιά μας δε θέλουν δασκάλους γιατί έχουν. Ας μη ξεχνάμε ότι ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε πολύ συχνά ότι χρωστούσε το ζην στο πατέρα του. Αλλά το ευ ζην στο δάσκαλο του. Σήμερα οι γονείς έχουν τη δικαιολογημένη αξίωση να προσφέρουν στο παιδάκι τους και το ευ ζην. Καθημερινά αποδεικνύεται ότι μπορούν να το επιτύχουν.  Σήμερα ο γονιός, καλείται όχι τόσο να αυξήσει τις γνώσεις του παιδιού του αλλά να το καλλιεργήσει ψυχικά. Άλλωστε ο σημερινός γονιός είναι πολύ πιο σπουδαίος για να καταλάβει ότι ευτυχισμένος δεν είναι ένας επιτυχημένος στρατηγός, αλλά ένας ευαίσθητος στρατιώτης! Δώστε του λοιπόν τα εφόδια για να κερδίζει τις μάχες της ζωής του. Και η νίκη στο πόλεμο θα έρθει μόλις εκείνο το αποφασίσει!