Όταν η ζωή αντιγράφει το σινεμά.

Επιμέλεια-Ρεπορτάζ- Ζωή Κυροπούλου /δημοσιευμένο στο "Close up"

                  Το σινεμά με τη δύναμη της εικόνας αναπαράγει πρότυπα, είδωλα και μεταλλάσσει μαζικά την ιδεολογία των ανθρώπων. Τίτλοι ταινιών έχουν περάσει πλέον στη ζωή μας ενώ λειτουργούν άμεσα και υπαινικτικά όταν θέλουμε να δηλώσουμε  μια κατάσταση. Π.χ. ο τίτλος «Τρίτος άνθρωπος» από τη ταινία του Κάρολ Ρίντ , αναφέρεται όταν θέλουμε να περιγράψουμε το καθεστώς μιας σεξουαλικής ή συναισθηματικής απιστίας. Ο τίτλος «Ντόλτσε Βίτα» του Φελίνι υπαινίσσεται τη γλυκιά μποέμικη ζωή, ενώ οι τίτλοι το «Χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου» ή «Η σιωπή των αμνών» αναφέρονται πολύ συχνά με παραφθορά από τους δημοσιογράφους για να περιγράψουν διάφορα γεγονότα της επικαιρότητας.

            Δεκαετία του 80 και αλλαγές στη διασκέδαση.

Στην Ελλάδα τη δεκαετία του 80 το σινεμά δημιούργησε στους νέους την ανάγκη νυχτερινών χώρων διασκέδασης προσαρμοσμένους στα πρότυπα  των βρετανικών παμπ ή των αμερικανικών μπαρ που τόσο συχνά βλέπουν στα αγαπημένα τους φιλμ. Συγχρόνως οι νέοι χορεύουν ξέφρενα ερωτεύονται και συνθέτουν τις δικές τους αναμνήσεις συντροφιά με τις τραγουδιστικές επιτυχίες της Αμερικής του 50 των Ελβις Πρίσλευ, «Πλάτερς», Πόλ Ανκα, Νέιλ Σεντάγκα κ.α. Αφορμή όλων αυτών η κινηματογραφική επιτυχία Γρανίτα από λεμόνι που έκτοτε παρέδωσε τα σκήπτρα σε πολλές παρόμοιες ταινίες.

 

Λίγο μετά η παγκόσμια μόδα υποδέχθηκε ευχάριστα το περίφημο Gatsby look (φαρδιά ρούχα, ροζ, λευκά) που λάνσαρε η ταινία «Ο μεγάλος γκάτσμπι» και χάρισε στη Θεώνη Βαχλιώτη  Όσκαρ κοστουμιών ενώ έφερε ένα νέο αέρα στην αισθητική των ρούχων.

Η βραβευμένη με Οσκαρ Ελληνία ενδυματολόγος Θεώνη Βαχλιώτη

Η επιρροή του κινηματογράφου στην έκφραση του ερωτισμού.

Η ταινία ενιάμιση εβδομάδες άλλαξε κατά πολύ τον τρόπο με τον οποίο έβλεπαν το σεξ οι νέοι αλλά και οι μεγαλύτεροι διεθνώς . Το περίφημο στριπτίζ της Κίμ Μπάσιντζερ προκάλεσε ρίγη συγκίνησης στο ανδρικό φύλο και οι γυναίκες χωρίς δεύτερη σκέψη βιάστηκαν να ταυτιστούν μαζί της. Οι σύμβουλοι γάμου σύστηναν ανεπιφύλακτα στις συζύγους να επιδοθούν σ’ αυτό το γενετήσιο άθλημα προκειμένου ν’ ανανεώσουν τις κουρασμένες σχέσεις τους ενώ το μουσικό θέμα της ταινίας έντυνε τις νύχτες των θαμώνων των μπαρ παροτρύνοντάς τους να λικνιστούν στο ρυθμό του. Λίγο αργότερα ουκ ολίγα κλαμπ της Ελλάδας, φιλοξενούσαν αλλοδαπές κοπέλες προκειμένου να προσφέρουν προς τέρψιν του κοινού αποκαλυπτικό στριπτίζ με τη συνοδεία ποτού.

 

Σινεμά και καταναλωτική συμπεριφορά για να είσαι μαστ

Στη δεκαετία του 70 όλοι οι νέοι της Ελλάδας περιμένουν από την Αμερική,με αγωνία και δίψα, μια δυναμική κυρία με προκλητικές καμπύλες. Λέγεται Κόκα Κόλα. Τη γνωρίζουν ήδη από τα διάφορα φιλμ με τα αμερικανόπουλα να εξομολογούνται τα πάθη τους και να ομολογούν τα λάθη τους κρατώντας στο χέρι το διάσημο αναψυκτικό. Παράλληλα η βιομηχανία του σινεμά φαίνεται ότι προετοιμάζει την έλευση μιας ακόμη βιομηχανίας στην Ελλάδα και τις άλλες υπανάπτυκτες χώρες, του fast-food. Τα ελληνόπουλα πεινούσαν για τηγανιτές πατάτες, κλαμπ σάντουιτς και milk-shake πολύ προτού εμφανιστούν στις γειτονιές τους.

Σήμερα ποτά, αυτοκίνητα, όπλα τελευταίας τεχνολογίας, παρελαύνουν σε ταινίες περιπέτειας και δημιουργούν τα νέα επιβεβλημένα σύμβολα κοινωνικής καταξίωσης. Το σενάριο της ταινίας του πράκτορα 007 άλλωστε, με τις ευφάνταστες τεχνικές κατασκοπείας και απόδρασης, δίνουν όπως οι ίδιες οι μυστικές υπηρεσίες των Ηνωμένων Πολιτειών έχουν ομολογήσει, σημαντικό πληροφοριακό υλικό για την οργάνωση των δικών τους επιχειρήσεων!

Χιλιάδες ταινίες μιλάνε για πληρωμένους δολοφόνους, κυκλώματα ναρκωτικών, διαφθορά στην αστυνομία, προστασία, και όλα πλέον έχουν περάσει στην ελληνική πραγματικότητα. Μάλιστα η ελληνική αστυνομία υποχρεώθηκε να καταφύγει στη δημιουργία ενός παραδοσιακού ελεγκτικού θεσμού των αμερικανών που ονομάζεται Υπηρεσία Εσωτερικών Υποθέσεων και ασχολείται με τη παρακώλυση της δράσης των διεφθαρμένων αστυνομικών.

Όταν άλλωστε τη δεκαετία του 50 ο Ζίλ Ντασέν γύρισε στη Γαλλία το Ριφιφι όπου οι ήρωες της ταινίας λήστευαν κοσμήματα τρυπώντας μια οροφή, κανείς δε φανταζόταν ότι από κει και πέρα το συγκεκριμένο έγκλημα θα επαναλαμβανόταν έως τις μέρες μας, σε όλες του τις εκδοχές διεθνώς, μη εξαιρουμένης και της Ελλάδας.

 

Για τους μικρούς μας φίλους το σύγχρονο life style δεν είναι κάτι άγνωστο. Αφού γίνονται δέκτες της επιρροής του μέσω της κινηματογραφικής εταιρείας γουόλτ ντίσνει, ο ιδρυτής της οποίας μπορεί να έχει πεθάνει ωστόσο άφησε παρακαταθήκη μια πλούσια και ολοένα αυξανόμενη παραγωγή κινουμένων σχεδίων, μεταγλωττισμένων και προσαρμοσμένων στα  σύγχρονα ήθη και τα υψηλά τεχνολογικά μέσα.

 

                                   Επίλογος

Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι κάθε μοντέλο ή πρότυπο ζωής που αναδεικνύεται στη μεγάλη οθόνη συμπαρασύρει μαζί του διαπλεκόμενες συμπεριφορές. Χωρίς αυτό να θεωρείται απαραίτητα ούτε πολύ καλό ούτε πολύ κακό. Όπως πάντα η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση.

Έτσι το χτένισμα μιας σταρ, τα ρούχα ενός γόη, η αγαπημένη μουσική ενός ήρωα, η αυθάδεια στη γλώσσα ή ακόμα ή παραποίηση της ελληνικής γλώσσας με στοιχεία από την αμερικανική κινηματογραφική διάλεκτο, η αρχιτεκτονική και η διακόσμηση εσωτερικού χώρου που προβάλεται κατά κόρον στα φιλμ δημιουργούν τη τρέχουσα αισθητική και συνθέτουν το σύγχρονο life style που τόση ανάγκη δείχνει να έχει ο πολίτης του 2000 για να νιώσει ως επίτιμο μέλος της παγκόσμιας κοινωνίας.

Ευχαριστούμε πολύ για τις πολύτιμες πληροφορίες τον κριτικό κινηματογράφου Αλέξη Δερμεντζόγλου.