ΠΩΣ ΑΠΟΚΤΑ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ; αφιέρωμα 2

   

Η εκπαίδευση, τελειοποιεί το ένστικτό, όπως τελειοποιεί και το  λογικό.

     Πιέρ Μπονέ

Πως μπορεί ένα μικρό παιδί να αντισταθεί στη πειθώ των άλλων όταν μάλιστα για εκείνο μπορούν να αποτελούν και πρότυπα όπως είναι οι μεγαλύτεροι συμμαθητές του;

Ο  υπεύθυνος του προγράμματος απεξάρτησης "ΙΑΣΙΣ" συστήνει: Αν μάθεις σε ένα παιδί από μικρή ηλικία ποιες είναι οι υποχρεώσεις του απέναντι στο σώμα του και πόσο σημαντικό είναι να το φροντίζει, έχεις κάνει ήδη τη μισή δουλειά. Πρέπει να μάθει να βουρτσίζει τα δόντια του, να πλένεται, να είναι καθαρό, να προσέχει τον τρόπο που τρώει και που ντύνεται. Όλα αυτά βέβαια πρέπει να συνοδεύονται από μια γενικότερη στάση την οποία οφείλουν να έχουν οι γονείς απέναντι στην υγιεινή και την ατομική τους φροντίδα. Θεωρώ ότι αν ακολουθηθούν ευλαβικά όλα αυτά, είναι πολύ δύσκολο στη πορεία, αυτό το παιδί να πονέσει το σώμα του ή να το φθείρει. Άρα το κέντρο της πρόληψης και ο άξονας είναι μέσα από την οικογένεια και έχει να κάνει με το πώς μεταδίδουμε στο παιδί κάποιες αξίες για το κορμί του αλλά και το πώς εμείς χειριζόμαστε ως γονείς το δικό μας. Είναι πολύ σημαντικό ένας άνθρωπος να έχει μια αγαπητική σχέση με το σώμα του. Υπάρχει επίσης ο μύθος ότι όσα παιδιά ασχολούνται με τον αθλητισμό, αποκλείεται να στραφούν στις ουσίες. Όμως όλα έχουν να κάνουν με το πώς αντιλαμβανόμαστε το κορμί μας και πως το διαθέτουμε ή το χρησιμοποιούμε. Πολλοί γονείς λοιπόν στρέφουν τα παιδιά τους στον αθλητισμό, με σκοπό να τα αποτρέψουν από τα ναρκωτικά. Τα ανταγωνιστικά συστήματα εκεί όμως, τα εξαντλούν. Πολύ περισσότερο δε, ο πρωταθλητισμός γιατί τα υποχρεώνει να κάνουν πολλές παραχωρήσεις σχετικά με τις ψυχικές και σωματικές αντοχές τους. Δυστυχώς πολλές φορές  αποδεικνύονται τόσο πιεστικές αυτές οι πρακτικές, ώστε τα παιδιά ξεσπάνε και στρέφονται στις ουσίες.»

• Υπάρχουν ψυχολογικοί μηχανισμοί τέτοιοι που μπορούν να ασκήσουν οι γονείς, ώστε να πυροδοτήσουν την αντίσταση των παιδιών τους, σε ότι τους πασάρεται;

Αν κρίνεις την αγάπη από τις πράξεις της, είναι σαν να μισείς, παρά σαν να αγαπάς.

Λα Ροσφουκώ.

Ο διευθυντής του Ψυχοθεραπευτικού Κέντρου, δίνει έμφαση στις ενδοιοικογενειακές σχέσεις για την αποφυγή και την πρόληψη των ναρκωτικών. «Νομίζω ότι το πρώτο πράγμα που πρέπει να σκεφτεί κανείς είναι μια καλή οικογενειακή δομή. Δηλαδή μια οικογένεια όπου κυκλοφορούν συναισθήματα θετικά ή αρνητικά. Δεν καλύπτονται και δεν πνίγονται. Τα μέλη της πρέπει να  λειτουργούνε με τρόπο γνήσιο και αληθινό χωρίς προσποίηση και οι σχέσεις τους δεν πρέπει να έχουν πλευρές σκοτεινές και ανεξιχνίαστες για το παιδί. Επίσης, πρέπει το παιδί να μάθει να εκφράζεται και να μη πνίγει όλα αυτά που αισθάνεται. Πολλοί όμως απαγορεύουν τέτοιου είδους συμπεριφορές. Απαγορεύουν ας πούμε στο παιδί να εκφράσει άλλη γνώμη η οποιαδήποτε γνώμη στο πατέρα της οικογένειας, βασιζόμενη σε κάποιο άγραφο οικογενειακό πρωτόκολλο που στο παιδί φαίνεται ακατανόητο. Στη σύγχρονη πραγματικότητα, το παιδί είναι καλό, να έχει το δικαίωμα όταν είναι θυμωμένο με τον γονιό του να μπορεί και να το εκφράσει. Να μη το καταπιεί. Ας μη παρεξηγηθεί όμως αυτό που λέω. Μη θεωρηθεί δηλαδή ότι τα παιδιά χωρισμένων γωνιών αντιμετωπίζουν περισσότερο το πρόβλημα. Αναφέρομαι απλά σε οικογένειες και γονείς που ζουν μαζί κάτω από την ίδια στέγη. Που δεν έχουν ξεκαθαρισμένες και σαφείς σχέσεις. Από την εμπειρία που διαθέτω από το κέντρο απεξάρτησης, έχω δει, ότι από τις 100 οικογένειες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, οι 97 δεν είναι διαζευγμένες».

Η προσωπική εμπειρία απεξαρτημένου πλέον χρήστη που σήμερα εκτελεί χρέη ψυχοθεραπευτή  έρχεται εδώ να επιβεβαιώσει τις πληροφορίες. «Πιστεύω ότι η χρήση των ναρκωτικών επιλέγει σε μεγάλο βαθμό τις καταθλιπτικές προσωπικότητες μας λέει. Αυτή η κατάθλιψη, προκαλείται από τη παιδική ηλικία, κάτω από ειδικές συνθήκες και για διάφορους λόγους. Συνήθως καταθλιπτικές προσωπικότητες δημιουργούνται από συντηρητικές οικογένειες. Το ίδιο σαν παιδί, συνέβη και σε μένα και το ανακάλυψα όταν χρειάστηκε να ανατρέξω στο παρελθόν για την θεραπεία μου. Όσο παράξενο κι αν φαίνεται σήμερα, γιατί είμαι ένας χαρούμενος τύπος, υπήρξα καθλιπτικός. Γιατί; Γιατί βίωνα στο σπίτι μια ένταση που δεν την καταλάβαινα. Μεταξύ των γονιών μου, υπήρχε μονίμως μια ανέκφραστη και καταπιεσμένη ένταση κυρίως από τη μεριά της μάνας μου που τη διοχέτευε ανεξέλεγκτα επάνω μου. Αυτό το γεγονός με έκανε να αισθάνομαι, απόλυτη μοναξιά. Δεν μπορούσα να στηριχθώ από τη μάνα μου που τη λάτρευα υπερβολικά κι αυτή από τη μεριά της,δε μπορούσε να στηριχθεί από τον πατέρα μου που τον λάτρευε υπερβολικά. Τελικά εγώ έμενα μόνος χωρίς να μπορώ να καταλάβω ή να εξηγήσω τι ακριβώς μου συμβαίνει. Θυμάμαι ήμουνα μέσα σε κόσμο, προσπαθούσα να είμαι κοινωνικός, πάσχιζα φιλότιμα και πολύ, αλλά στο τέλος, δε μπορούσα να αποφύγω τη μοναξιά μου. Αυτό είναι το μεγαλύτερο ποσοστό των εξαρτημένων. Είναι καταθλιπτικοί».

•  Είναι τα ναρκωτικά η ασθένεια ή το σύμπτωμα μιας ήδη προϋπάρχουσας αρρωστημένης κατάστασης;

 «Τα παιδιά στην αρχή, αγαπούν τους γονείς τους-όταν μεγαλώνουν τους κρίνουν-κάποιες φορές τους συγχωρούν»

Όσκαρ Ουάιλντ.

Μπορεί τα παραμελημένα παιδιά να προσελκύουν την κατανόηση και τη συμπάθεια μας, αλλά από ότι φαίνεται πρέπει να είναι εξίσου δύσκολο για ένα παιδί να υπερπροστατεύται ζώντας αποστειρωμένα και προγραμματισμένα ώστε να εξυπηρετήσει τις προσδοκίες των δικών του ανθρώπων.

« Πίσω από έναν εξαρτημένο άνθρωπο, κρύβεται οπωσδήποτε μια εξάρτητική προσωπικότητα απαντά ο διευθυντής του Ψυχοθεραπευτικού Κέντρου Στέργιος Κουτσομήτρος. Αυτή η εξάρτηση προσωπικότητας μπορεί να προέρχεται είτε από τη μάνα είτε από τον πατέρα. Είτε από το μεγαλύτερο αδερφό ή την αδερφή που έχουν λειτουργήσει ως πρότυπο ή ακόμη και από το παππού ή τη γιαγιά που φτάνουν πολλές φορές στο σημείο να ανταγωνίζονται τα ίδια τους τα παιδιά και παριστάνουν τους γονείς στα εγγόνια τους. Αυτά τα παιδιά, είτε ως έφηβοι είτε ως ενήλικες, αδυνατούν να προχωρήσουν στη ζωή τους αν δεν ακουμπήσουν πάνω σε κάποιον άλλον και γίνονται πολύ εύκολα θύματα της τοξικοεξάρτησης.»

 

       ΓΟΝΙΔΙΑΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ; Η ΑΝΑΓΚΗ ΤΑΥΤΙΣΗΣ;

Δεν είναι τυχαίο ότι από καλούς γονείς, βγαίνουν καλά παιδιά και από ανάξιους γονείς καλά παιδιά.

Πλάτων.

Πέρα από όλα αυτά μήπως τελικά είναι μοιραίο να γίνει κάποιος χρήστης ναρκωτικών όσο κι αν το παλέψει; Μήπως απλώς είναι καταχωρημένη η πληροφορία της εξάρτησης στο γονίδιο του και μάταια παλεύει να τις αντισταθεί; «Κρατάω κάποια στοιχεία μας λέει ο υπεύθυνος απεξάρτησης του Ψ.Χ.Κ.κάθε φορά από τους ανθρώπους που κάνω συνεδρίες μαζί τους. Πρόκειται για μια προσωπική μου ανάγκη να μαζέψω στατιστικές πληροφορίες για να ανακαλύψω αν η ροπή στις ουσίες προκαλείται από κάποια γονιδιακή καταγραφή ή από την ανάγκη ταύτισης που έχουμε ως παιδιά να «αρπάξουμε» στοιχεία προσωπικότητας από τους μεγαλύτερους. Δηλαδή αυτή τη στιγμή βλέπω παιδιά εξαρτημένων γονιών και συμπεραίνω ότι αρκετά από αυτά αναπαράγουν την ίδια συμπεριφορά. Σχετική έρευνα, δείχνει ότι παιδιά αυτών των γονιών σε ποσοστό 80% ακολουθούν τα χνάρια των γονιών τους. Αναρωτιέμαι. Γιατί αναπαράγεται το πρότυπο; Και γιατί μερικές φορές αποτελεί πρότυπο ο τοξικομανής θείος και όχι ο πατέρας; Έχω καταλήξει ότι η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση. Αν κοιτάξεις γύρω σου βλέπεις, ότι είναι πολύ πιθανό ο γιος του μπακάλη να γίνει μπακάλης, ο γιος του γιατρού γιατρός. Η κόρη μου άρχισε κολυμβητήριο, ακριβώς την εποχή που το ξεκίνησα εγώ και αποφάσισε να γίνει ψυχολόγος , μόλις ήρθε στο γραφείο μου. Είναι λοιπόν συμπεριφορά από ταύτιση αλλά ίσως και μια γονιδιακή καταγραφή που θα εκφραστεί κάτω από τις κατάλληλες συνθήκες. Όταν για παράδειγμα το παιδί γεννιέται από αλλκοολεξαρτημένες μητέρες το βάζουν μέσα στη θερμοκοιτίδα και του δίνουν κάποιες μικρές δόσεις σκευασμάτων μέσα στα νοσοκομεία. Είναι πολύ απλή αυτή η μέθοδος κι αντιμετωπίζεται εύκολα. Δεν έχει όμως αποδειχθεί αν στη διάρκεια της ζωής τους θα πέσουν τελικά στη παγίδα της εξάρτησης από επιλογή.

Τέλος δεύτερου μέρους.

Επιμέλεια-ρεπορτάζ: Ζωή Κυροπούλου-απόσπασμα δημοσίευσης από το περιοδικό "Το παιδί μου κι εγώ"

Ευχαριστώ για την πολύτιμη συνεργασία τους, τους υπεύθυνους του Κέντρου Απεξάρτησης "ΙΑΣΙΣ" και ιδιαιτέρως τον υπεύθυνο του Ψυχοθεραπευτικού Κέντρου Θεσσαλονίκης, Στέργιο Κουτσομήτρο.